Imperativos = Roŋo mo ha'atura
|
lávese el pelo,
la cabeza |
|
ka hopu tu'u
rau 'oho, te pu'oko |
|
lávese la cara |
|
ka hopu tu'u 'ariŋa |
|
lávese las
manos |
|
ka hopu tu'u rima |
|
lávese las
orejas |
|
ka hopu tu'u tariŋa |
|
lávese los
dientes |
|
ka tata tu'u niho |
|
lávese los
pies |
|
ka hopu tu'u va'e |
|
limpie sus
zapatos, tiene barro |
|
ka horo'i tu'u kiriva'e, ko rare-rare 'ā |
|
límpiese la
nariz |
|
ka haro'i tu'u ihu |
|
no bebas vino,
puede hacerte daño |
|
'ina a koe ko unu i te 'ava, o ta'e au ro atu ki a koe |
|
no debes
mentir |
|
'ina a koe ko reo-reo |
|
no debes robar |
|
'ina a koe ko toke |
|
no ensucies
tus cosas |
|
'ina ko haka 'o'one ta'a taoa |
|
no fumes,
puede hacerte daño |
|
'ina a koe ko 'omo, o te au ro atu ki a koe |
|
no rompa su
vestuario |
|
'ina ko ihi-ihi tu'u kahu |
|
no saldré |
|
'ina a au e ko e'a |
|
no vendré |
|
'ina a au e ko oho mai |
|
no vendré más |
|
e ko hoki haka
'ou mai a au |
|
que venga tu
madre |
|
ka oho mai tu'u matu'a vahine |
|
que venga tu
padre |
|
ka oho mai tu'u matu'a tane |
|
saldré |
|
e e'a rō a au |
|
salgan todos |
|
ka e'a tahi |
|
la saludaré |
|
e 'aroha rō a au |
|
salude, usted |
|
ka 'aroha a koe |
|
siéntense,
tome asiento |
|
ka noho, ka noho te pepe |
|
tenga cuidado
con su herida |
|
e hapa'o tu'u more |
|
tome su
remedio |
|
e unu ta'a ra'au |
|
trae agua |
|
ka ma'u mai te vai |
|
vaya afuera,
salga |
|
ka e'a ki haho, ka e'a |
|
vayan ustedes
dos |
|
ka e'a a kōrua ararua |
|
ven con tu
madre |
|
ka oho mai a kōrua ko tu'u matu'a vahine |
|
ven con tu
padre |
|
ka oho mai a kōrua ko tu'u matu'a tane |
|
venga para
acá, adelante |
|
ka oho mai a nei, ki mu'a |
|
vengan todos
para acá |
|
ka oho tahi mai a nei |
|
vigila, cuida
los animales |
|
ka hapa'o te ŋa manu ena |
|
vuelvan
temprano |
|
e hoki 'otea mai a kōrua |
|
vuelvan todos |
|
e hoki tahi mai a kōrua |
|
me voy a
descansar |
|
he oho a au he haka ora |
|
vámonos |
|
matu ki oho rō |